80 سال زمان دوری نیست؛ حتما هنوز هم خیلی از پدربزرگها و مادربزرگها هستند که برای نوههایشان از آن روزهای ورود رادیو به ایران خاطرهها گفتهاند. از شبهایی که چند تا همسایه در یک خانه که صاحبش رادیو داشت جمع میشدند، تا دیروقت دور کرسی مینشستند و با اشتیاق به قصههای رادیو گوش میکردند. این داستانها گاهی "قصه شب" بود، زمانی هم ماجراهایی مثل آخرین خبرهای جنگ جهانی، کودتای 28 مرداد، عزل شاه، تاجگذاری ولیعهد و هزار جور واقعه ریز و درشت دیگر.
خبرها از ستون روزنامهها روی موجهای رادیو رفته بود و مردم خبرهایی را که تا قبل از آن زیر تیغ سانسور میماند و بیرون نمیرفت، به جای اینکه مثل همیشه با پچپچها بشنوند، دور هم و با صدای بلند از این جعبه چوبی اسرارآمیز میشنیدند؛ از رادیو برلن، رادیو مسکو، رادیو بیبیسی و... این جعبه اسرارآمیز مردم را در کنج خانهشان در جریان تحولات روز دنیا قرار میداد.
تا قبل از اینکه رادیو به خانهها بیاید نوای موسیقی تنها از گرامافونهای برقی و صفحههای یک دور و دو دور و بعدها 33 دور شنیده میشد و قصهها فقط از زبان پدربزرگها و مادربزرگها و تماشاخانههای لاله زار و نمایشهای سنتی روحوضی گفته میشد. حالا اما رادیو که بیشتر تهرانیها به آن دستگاه حبس صوت میگفتند، قصه برای گفتن زیاد داشت.
نیمههای سال 1303 بود که اولین بار پای رادیو به ایران باز شد. 20 سال بعد از تاسیس و راهاندازی رادیو در غرب. قبل از آن روسها تاسیسات اولیهای را برای راه اندازی بیسیم به تهران آورده بودند اما کار نیمه تمام مانده بود. با روی کارآمدن رضاشاه وزارت جنگ عهدهدار راهاندازی تاسیسات بیسیم در تهران شد. سال 1303 کار ساختمان بیسیم قصر که به آن عمارت کلاه فرنگی میگفتند به پایان رسید. جایی که آن زمان خارج از محدوده تهران قدیم بود و البته امروز در مرکز شهر قرار گرفته است.
حتما خیلیها ساختمان کلاه فرنگی را در خیابان شریعتی، پایینتر از سیدخندان دیدهاند؛ بنایی که هماکنون در اختیار وزارت ارتباطات است و البته تاسیسات اولیه بیسیم هنوز در آن حفظ و با انواع رادیوهای قدیمی و تاسیسات حجیم که در مقایسه با رادیوهای امروزی غول پیکر است و البته اسناد مربوط به تاسیس رادیو در ایران تبدیل به موزه بیسیم و رادیو شده است.
عمارت کلاهفرنگی، اولین مرکز فرستنده رادیو در کشور
آن زمان باغ موزه قصر، یکی از کاخهای قاجاریه در کمرکش جاده قدیم شمیران بود و قرار شده بود که تاسیسات فرستنده تهران در فضای 20 هکتاری پشت این کاخ که در زمان پهلوی تبدیل به زندان شد، نصب شود. محدودهای که وزارت ارتباطات امروز در آن قرار گرفته است.
با اینکه راهاندازی بیسیم در نهایت مقدمهای برای تاسیس رادیو شد اما در ابتدا برای وزارت جنگ، رادیو یک دستگاه بیسیم و با هدف مخابره پیام بود و بیشتر به آن نگاهی نظامیداشت. رضاخان شش فرستنده کوچکتر با قدرت چهار کیلووات و موج متوسط برای تبریز، مشهد، کرمان، شیراز، کرمانشاه و خرمشهر هم از روسیه خرید. بیسیم تهران در سال 1305 با مخابره اولین پیام از روسیه آغاز به کار کرد. ایران در ششم اردیبهشت 1305 ضمن افتتاح بیسیم، تلگرافی عمومی مبنی بر همکاری با همه کشورهای جهان پخش کرد. تا سال 1311 موسسات بیسیم توسعه پیدا کردند.